POPLONY czyli EKOLOGICZNE NAWOZY ZIELONE

Wieloletnie prace hodowlane pozwalaj? nam obecnie zaoferowa? Pa?stwu 4 gatunki ro?lin poplonowych z w?asnej hodowli oraz 4 gatunki reprodukowane w naszym gospodarstwie o kluczowym znaczeniu w uprawie buraka cukrowego i zbó? oraz wielu innych ro?lin rolniczych (patrz „Nasze odmiany”), które produkowane s? z materia?u elitarnego najwy?szej jako?ci:

- Facelia b?ekitna Natra (Phacelia tanacetifolia Benth.)
- Gorczyca bia?a Rota (Sinapis alba L.)
- Groch jary Salamanca (Pisaum sativum L.)
- Groch ozimy James (Pisaum sativum L.)
- ?ubin w?skolistny Karo (Lupinus angustifolius L.)
- Rzodkiew oleista Romesa (Raphanus sativus L. var. oleiformis Pers.)
- ?yto ozime Pastar (Secale cereale L.)

Skutkiem niew?a?ciwego nawo?enia lub nawo?enia jednostronnego jest pogorszenie jako?ci plonów oraz zmniejszenie ich masy. Pewna cz??? nawozów nie jest przez ro?liny pobierana, co prowadzi albo do silnego zwi?zania ich przez gleb?, albo wyp?ukania przez opady, co skutkuje stratami, obni?eniem ?yzno?ci gleby i zm?czeniem gleb, czyli obni?enie si? urodzajno?ci gleby spowodowane m.in. nawozami mineralnymi, które obni?aj? jej pH. Ten patologiczny stan mo?na poprawi? przez racjonalny p?odozmian oraz stosowanie ro?lin poplonowych, które regeneruj? gleb?, przywracaj?c naturaln? równowag? biologiczn?, zwi?kszaj? zawarto?? próchnicy i pojemno?? wodn?. Jest to dzia?anie proekologiczne.

Wsz?dzie tam, gdzie nie planujemy pó?niejszych upraw puste miejsca nale?y wykorzysta? pod nawozy zielone, którymi s? ro?liny poplonowe i stara? si? utrzymywa? zakrycie nimi gleby jak najd?u?ej. Nawozy zielone to zielona masa ro?linna pozostawiona w glebie. Zazwyczaj ro?liny przeznaczone na zielony nawóz uprawiamy na polu, cz?sto jako poplon lub mi?dzyplon, a nast?pnie wprowadzamy do gleby poprzez przekopanie lub przeoranie. Nawozy zielone mo?emy stosowa? bez ogranicze? i pod ka?d? upraw?.

Zwarta okrywa ro?linna uchroni nasz? gleb? przed nadmiernym parowaniem, hamuj?c jednocze?nie rozwój chwastów. W glebie, z przekopanej nadziemnej i podziemnej masy ro?linnej tworzy si? próchnica, dzi?ki czemu zwi?ksza si? zdolno?? gleby do magazynowania wody i sk?adników pokarmowych. Nawozy zielone poprawiaj? struktur? gleby, podwy?szaj? aktywno?? mikrobiologiczn? w glebie, a tak?e przed?u?aj?c pokrycie gleby ro?linno?ci? zmniejszaj? erozj? i wyp?ukiwanie sk?adników pokarmowych oraz zmniejszaj? zachwaszczenie. Korzenie ro?lin stosowanych na nawóz zielony g??boko spulchniaj? gleb? i wydobywaj? z jej g??bokich warstw potrzebne, a trudno przyswajalne dla innych ro?lin zwi?zki mineralne – m.in. fosfor i potas. Wydobyte przez korzenie zwi?zki s? potem transportowane do nadziemnych cz??ci ro?lin, a po ich skoszeniu i przeoraniu zostaj? zwrócone warstwom gleby, z których wcze?niej wymy?a je woda.

Zastosowanie nawozów zielonych mo?e okaza? si? istotne ze wzgl?dów finansowych, z uwagi na mo?liwo?? otrzymania dop?at unijnych w przypadku uprawy poplonów.

Nawozy zielone godne polecenia s? na glebach przepuszczalnych, piaszczystych, potrzebuj?cych próchnicy do zwi?kszenia zdolno?ci sorpcyjnych. Stosujemy wtedy upraw? w plonie g?ównym. Warto wtedy pozostawi? stanowisko dla nawozu zielonego na rok.

Je?li nawozy zielone wysiewamy do?? pó?no tj. od po?owy sierpnia. Na gleby bardzo lekkie i lekkie idealne b?d? gryka, seradela, ?ubin, a na gleby ?rednie: Rzodkiew oleista Romesa, Gorczyca bia?a Rota, Rzepak ozimy. Z kolei na gleby ci??kie: Koniczyna bia?a. Na ka?dej z wymienionych gleb dobrze b?dzie ros?a Facelia b??kitna Natra.

Bardzo wa?ny jest sposób wprowadzania nawozu zielonego do gleby. Rzepak, gorczyc?, rzodkiew oleist? oraz faceli?, ro?liny osi?gaj?ce oko?o 50-80 centymetrów wysoko?ci, powinni?my kosi? jak najni?ej. Po rozdrobnieniu mo?emy u?y? j? jako ?ció?k?. Na lekkich glebach przekopmy gleb? na g??boko?ci oko?o 20 centymetrów, a na glebach ci??szych na g??boko?ci oko?o 15 centymetrów, gdzie rozk?ad masy ro?linnej przebiega wolniej.

Ro?liny poplonowe prócz w?a?ciwo?ci regeneracyjnych wp?ywaj? na gleb? tak?e fitosanitarnie. Prost? metod? ograniczenia populacji M?twika burakowego (Heterodera schachtii) jest zastosowanie w poplonie ?cierniskowym przed upraw? buraków odmiany gorczycy bia?ej wykazuj?cych w?asno?ci m?twikobójcze (odmiana Natra). Poplon mo?na przyora? jesieni? lub, zastosowa? na wiosn? siew w mulcz z resztek gorczycy. Istniej? wtedy dwie mo?liwo?ci:

1. Zastosowanie wiosn? uprawki przedsiewnej (p?ytka, rozdrabniaj?ca g?ównie zesch?e resztki gorczycy) i siew buraków zwyk?ym siewnikiem punktowym.
2. Siew buraków bezpo?rednio w mulcz z gorczycy, bez uprawy wiosennej, siewnikiem wyposa?onym w kroje tarczowe.

Poplonami ?cierniskowymi mo?na obsiewa? zniszczone przez powód? uprawy ro?lin pastewnych i towarowych. Bezpo?rednio po obeschni?ciu gleby, nale?y pole zaora? i jak najszybciej obsia?.

Zielonka z poplonów ?cierniskowych mo?e by? te? u?ytkowana na pasz? do bezpo?redniego skarmiania (nie jest przydatna do konserwacji), ponadto powinna by? spasana z dodatkiem pasz suchych np. siana czy s?omy. Przy odpowiednim doborze gatunków zielonk? z poplonów mo?na skarmia? do pó?nej jesieni. Poplony z ro?lin krzy?owych (rzepak, rzepik, gorczyca, rzodkiew) zbiera si? przed kwitnieniem.

Najwa?niejszym zagadnieniem w uprawie poplonów jest odpowiedni terminu siewu. Ka?de opó?nienie silnie wp?ywa na poziom plonu zielonki. Najpó?niej mo?na sia?: faceli? b??kitn?, rzodkiew oleist? i gorczyc? bia??.

Uprawa poplonów:

- regeneruje gleb?,
- przywraca równowag? biologiczn?,
- oddzia?uje fitosanitarnie na gleb?,
- zmniejsza parowanie wody,
- powi?ksza obj?to?? sorpcyjn? gleby,
- ogranicza stosowanie nawozów mineralnych w cyklu uprawowym,
- zwi?ksza zawarto?? ?atwo przyswajalnych sk?adników mineralnych,
- ogranicza zachwaszczenie,
- umo?liwia wyprodukowanie pasz obj?to?ciowych,
- jest dotowana przez Uni? Europejsk? w programach rolno?rodowiskowych.

Natra	Pastar	Romesa
Rota